در عارضه صافی کف پا که در علم پزشکی با اصطلاح “پس پلانوس” نیز از آن یاد میشود. قوس ملایم بخش داخلی کف پا، دقیقاً در مقابل پاشنه، از بین میرود. اگر این قوس تنها در زمان ایستادن از بین برود و هنگام بلند شدن کف پا از زمین دوباره ایجاد شود، با عارضه صافی انعطافپذیر یا نرم کف پا روبه‌رو هستیم. اما چنانچه کف پا در هر دو حالت، ایستاده و بلند شده از زمین، صاف باشد. با عارضه کف پای صاف سخت مواجه هستید. درمان صافی کف پا با اسکن پا ، اسکن کف پا ، ساخت کفی طبی ، ساخت کفش طبی ، فیزیوتراپی ، ورزشهای اصلاحی و حرکات اصلاحی امکان‌پذیراست.
علائم و نشانه‌ها
در تمرینات اصلاحی کف پا تفاوت بین علامت و نشانه این است. که بیمار علائم را احساس میکند و گزارش میدهد، اما دیگران ازجمله پزشک متوجه نشانه‌ها میشوند. درد مچ پا یک علامت و تورم آن‌یک نشانه است.
علائم این عارضه گوناگون‌اند و معمولاً بشدت آن بستگی دارند. برخی از توزیع نامساوی وزن بدن رنج میبرند. و پاشنه کفششان، اغلب یک لنگهٔ آن، سریعترازحالت عادی پاره میشود.
رایج‌ترین علائم صافی کف پا عبارت‌اند از:
- مچ درد ( قوزک داخلی ) که گاهی با تورم نیز همراه است.
- درد پا به‌طورکلی.
- قوس کف پا دردناک .
- گرفتگی و درد عضله ساق پا.
- زانو درد .
- خستگی در راه رفتن و درد مفصل ران.
- پشت درد و کمردرد .
- سوزش پاشنه و درد قسمت پایین پا.
- افراد دارای کف پای صاف از خشکی یک یا هر دو پا رنج میبرند.
- کف یک یا هر دو پا ممکن است هنگام قرار گرفتن روی زمین کاملاً صاف شود. یا قوس اندکی داشته باشد.
- کفش‌ها به شیوه متفاوتی ساییده میشوند.
علت
قبل ازاینکه به درمان صافی کف پا با فیزیوتراپی و ورزش بپردازیم به بیان علل آن میپردازیم. صافی انعطافپذیر کف پا در میان خردسالان رایج و طبیعی قلمداد میشود. چون کف پای نوزادان هنگام تولد بطور طبیعی دارای قوس نیست. قوس کف پا گاهی اوقات تا سن ۷ تا ۱۰ سالگی بطور کامل شکل نمیگیرد. حتی ۱۵ تا ۲۵ درصد بزرگسالان نیز دچار صافی انعطافپذیر کف پا هستند. و علائم خاص این عارضه هرگزدراکثر این افراد بروز نمییابد. صافی کف پای بسیاری از بزرگسالانی که از دوران کودکی کف پایشان بطور انعطافپذیر صاف بوده است. عارضه‌ای ارثی و مرتبط با شلی عمومی رباط‌ها (لیگامان‌ها) است. مفصلهای سراسر بدن و نه‌فقط پا . این افراد معمولاً از انعطاف‌پذیری و قابلیت حرکت بسیاربالایی برخوردار هستند. کف پای صاف در دوران بلوغ نیز بعلت ابتلا بیماری‌های مفصلی. مانند آرتریت روماتوئید و اختلالهای عملکرد عصبی (نوروپاتی) ایجاد میشود.علت صافی کف پا از نوع سخت آن، برخلاف صافی انعطافپذیر. غالباً پیآمد وجود مشکلی قابل‌توجه درساختاریا رباط (لیگامان) استخوانهای تشکیل‌دهنده قوس پا است.
بعضی از علل رایج صافی سخت کف پا عبارتند از
- عمودی بودن مادرزادی استخوان تالوس (قاپ) پا: دراین عارضه هیچ قوسی در کف پا وجود ندارد. چون استخوانهای پا بنحو مناسبی تراز و منظم نیستند. دربعضی موارد بجای قوس طبیعی قوسی معکوس (کف پای گهواره‌ای) وجود دارد. عمودی بودن مادرزادی استخوان تالوس (قاپ) عارضه‌ای نادراست. که همانگونه که از نام آن برمیآید از همان بدوتولد وجود دارد. این عارضه غالباً مرتبط با اختلالهای ژنتیکی مانند سندرم دان یا دیگر اختلالهای مادرزادی دانسته میشود. علت بروز صافی کف پا بدلیل این مشکل در قریب به نیمی از موارد مشخص نیست.
- پیوستگی قوزک پا (کف پای صاف انقباضی نازک‌نی): در این عارضه ارثی، دو یا چند استخوان بگونه‌ای بیکدیگر متصل میگردند. که انعطاف‌پذیری پا مختل میشود و قوس طبیعی ازبین میرود. این عارضه نادر غالباً برچند نسل یک خانواده اثر میگذارد.
- دررفتگی کناری ساب تالار یا صافی اکتسابی کف پا: این عارضه در فردی رخ میدهد که قوس کف‌پایی‌اش در ابتدا طبیعی بوده است. هنگام دررفتگی کناری ساب تالار. استخوان تالوس (قاپ) قرارگرفته درون قوس کف پا از جا درمیآید. استخوان تالوس دررفته از جای خود به بیرون می‌لغزد و به سمت پایین و کنار می‌افتد. و قوس را از بین می‌برد. این اتفاق معمولاً به‌یکباره و ناگهانی و بدلیل وارد شدن صدمه‌هایی باشدت بالا هنگام سقوط ازبلندی، تصادف وسایل نقلیه موتوری یا ورزش رخ میدهد. و احتمالاً همراه با شکستگی یا آسیبهای دیگرخواهد بود. عاملهای خطر زیر احتمال صافی کف پا را افزایش میدهد:
- چاقی
- دیابت ( کفش دیابتی )
- بالا رفتن سن
- بارداری
- آرتریت روماتوئید
- صدمه دیدن مچ یا کف پا
- اختلال عملکرد یا پارگی تاندون درشت‌نی خلفی
تشخیص
چنانچه صافی کف پا با هیچ علامت یا نشانه آزاردهنده‌ای همراه نباشد. معمولاً مراجعه به پزشک یا متخصص ارتوپد ضرورتی ندارد. اما در صورت مواجهه با هر یک از موارد زیر باید به پزشک مراجعه نمود:
- صاف شدن ناگهانی کف پا.
- بروز درد کف پا، مچ یا پایین‌تنه.
- بروز علائم ناخوشایندی که با پوشیدن کفش حمایت‌کننده و اندازه پا بهبود نمییابد.
- صاف‌تر شدن کف یک یا هر دو پا.
- سخت (سفت) شدن کف پا.
- احساس سنگینی و لختی در پاها.
اکثر پزشکان مجرب صافی کف پا را تنها با مشاهده ایستادن و راه رفتن بیمار و معاینه کف پا تشخیص میدهند. پزشک سابقه پزشکی بیمار را بررسی میکند و پای او را از روبه‌رو و پشت سر نگاه میکند. واحتمالاً از بیمار میخواهد تا روی نوک انگشتان بایستد تا شکل و عملکرد هر پا را در این حالت ارزیابی کند. همچنین در بعضی موارد دستور انجام پرتونگاری (اشعه ایکس)، سی.تی. اسکن (مقطع‌نگاری رایانه‌ای) یا ام.آر. آی. (تصویربردای رزونانس مغناطیسی) یا انجام تصویربرداری حرکتی ( اسکن کف پا ونس ) را میدهد.
