در عارضه صافی کف پا که در علم پزشکی با اصطلاح “پس پلانوس” نیز از آن یاد می‌شود. قوس ملایم بخش داخلی کف پا، دقیقاً در مقابل پاشنه، از بین می‌رود. اگر این قوس تنها در زمان ایستادن از بین برود و هنگام بلند شدن کف پا از زمین دوباره ایجاد شود، با عارضه صافی انعطاف‌پذیر یا نرم کف پا روبه‌رو هستیم. اما چنانچه کف پا در هر دو حالت، ایستاده و بلند شده از زمین، صاف باشد. با عارضه کف پای صاف سخت مواجه هستید. درمان صافی کف پا با اسکن پا ، اسکن کف پا ، ساخت کفی طبی ، ساخت کفش طبی ، فیزیوتراپی ، ورزشهای اصلاحی و حرکات اصلاحی امکان‌پذیراست.
علائم و نشانه‌ها
در تمرینات اصلاحی کف پا تفاوت بین علامت و نشانه این است. که بیمار علائم را احساس می‌کند و گزارش می‌دهد، اما دیگران ازجمله پزشک متوجه نشانه‌ها می‌شوند. درد مچ پا یک علامت و تورم آن‌یک نشانه است.
علائم این عارضه گوناگون‌اند و معمولاً به‌شدت آن بستگی دارند. برخی از توزیع نامساوی وزن بدن رنج می‌برند. و پاشنه کفششان، اغلب یک لنگهٔ آن، سریع‌تر از حالت عادی پاره می‌شود.
رایج‌ترین علائم صافی کف پا عبارت‌اند از:
- مچ درد ( قوزک داخلی ) که گاهی با تورم نیز همراه است.
- درد پا به‌طورکلی.
- قوس کف پا دردناک .
- گرفتگی و درد عضله ساق پا.
- زانو درد .
- خستگی در راه رفتن و درد مفصل ران.
- پشت درد و کمردرد .
- سوزش پاشنه و درد قسمت پایین پا.
- افراد دارای کف پای صاف از خشکی یک یا هر دو پا رنج می‌برند.
- کف یک یا هر دو پا ممکن است هنگام قرار گرفتن روی زمین کاملاً صاف شود. یا قوس اندکی داشته باشد.
- کفش‌ها به شیوه متفاوتی ساییده می‌شوند.
علت
قبل از اینکه به درمان صافی کف پا با فیزیوتراپی و ورزش بپردازیم به بیان علل آن می‌پردازیم. صافی انعطاف‌پذیر کف پا در میان خردسالان رایج و طبیعی قلمداد می‌شود. چون کف پای نوزادان هنگام تولد به‌طور طبیعی دارای قوس نیست. قوس کف پا گاهی اوقات تا سن ۷ تا ۱۰ سالگی به‌طور کامل شکل نمی‌گیرد. حتی ۱۵ تا ۲۵ درصد بزرگ‌سالان نیز دچار صافی انعطاف‌پذیر کف پا هستند. و علائم خاص این عارضه هرگز در اکثر این افراد بروز نمی‌یابد. صافی کف پای بسیاری از بزرگ‌سالانی که از دوران کودکی کف پایشان به‌طور انعطاف‌پذیر صاف بوده است. عارضه‌ای ارثی و مرتبط با شل بودن عمومی رباط‌ها (لیگامان‌ها) است. مفصل‌های سراسر بدن و نه‌فقط پای. این افراد معمولاً از انعطاف‌پذیری و قابلیت حرکت بسیار بالایی برخوردار است. کف پای صاف در دوران بلوغ نیز به علت ابتلا به بیماری‌های مفصلی. مانند آرتریت روماتوئید و اختلال‌های عملکرد عصبی (نوروپاتی) ایجاد می‌شود.علت صافی کف پا از نوع سخت آن، برخلاف صافی انعطاف‌پذیر. غالباً پی آمد وجود مشکلی قابل‌توجه در ساختار یا رباط (لیگامان) استخوان‌های تشکیل‌دهنده قوس پا است.
بعضی از علل رایج صافی سخت کف پا عبارت‌اند از
-
-
- عمودی بودن مادرزادی استخوان تالوس (قاپ) پا: در این عارضه هیچ قوسی در کف پا وجود ندارد. چون استخوان‌های پا به نحو مناسبی تراز و منظم نیستند. در بعضی موارد به‌جای قوس طبیعی قوسی معکوس (کف پای گهواره‌ای) وجود دارد. عمودی بودن مادرزادی استخوان تالوس (قاپ) عارضه‌ای نادر است. که همان‌گونه که از نام آن برمی‌آید از همان بدو تولد وجود دارد. این عارضه غالباً مرتبط با اختلال‌های ژنتیکی مانند سندرم دان یا دیگر اختلال‌های مادرزادی دانسته می‌شود. علت بروز صافی کف پا به دلیل این مشکل در قریب به نیمی از موارد مشخص نیست.
- پیوستگی قوزک پا (کف پای صاف انقباضی نازک‌نی): در این عارضه ارثی، دو یا چند استخوان به‌گونه‌ای به یکدیگر متصل می‌گردند. که انعطاف‌پذیری پا مختل می‌شود و قوس طبیعی از بین می‌رود. این عارضه نادر غالباً بر چند نسل یک خانواده اثر می‌گذارد.
- دررفتگی کناری ساب تالار یا صافی اکتسابی کف پا: این عارضه در فردی رخ می‌دهد که قوس کف‌پایی‌اش در ابتدا طبیعی بوده است. هنگام دررفتگی کناری ساب تالار. استخوان تالوس (قاپ) قرارگرفته درون قوس کف پا از جا درمی‌آید. استخوان تالوس دررفته از جای خود به بیرون می‌لغزد و به سمت پایین و کنار می‌افتد. و قوس را از بین می‌برد. این اتفاق معمولاً به‌یک‌باره و ناگهانی و به دلیل وارد شدن صدمه‌هایی با شدت بالا هنگام سقوط از بلندی، تصادف وسایل نقلیه موتوری یا ورزش کردن رخ می‌دهد. و احتمالاً همراه با شکستگی یا آسیب‌های دیگر خواهد بود. عامل‌های خطر زیر احتمال صافی کف پا را افزایش می‌دهد:
- چاقی
- دیابت ( کفش دیابتی )
- بالا رفتن سن
- بارداری
- آرتریت روماتوئید
- صدمه دیدن مچ یا کف پا
-
- اختلال عملکرد یا پارگی تاندون درشت‌نی خلفی
تشخیص
چنانچه صافی کف پا با هیچ علامت یا نشانه آزاردهنده‌ای همراه نباشد. معمولاً مراجعه به پزشک یا متخصص ارتوپد ضرورتی ندارد. اما در صورت مواجهه با هر یک از موارد زیر باید به پزشک مراجعه نمود:
- صاف شدن ناگهانی کف پا.
- بروز درد کف پا، مچ یا پایین‌تنه.
- بروز علائم ناخوشایندی که با پوشیدن کفش حمایت‌کننده و اندازه پا بهبود نمی‌یابد.
- صاف‌تر شدن کف یک یا هر دو پا.
- سخت (سفت) شدن کف پا.
- احساس سنگینی و لختی در پاها.
اکثر پزشکان مجرب صافی کف پا را تنها با مشاهده ایستادن و راه رفتن بیمار و معاینه کف پا تشخیص می‌دهند. پزشک سابقه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و پای او را از روبه‌رو و پشت سر نگاه می‌کند. و احتمالاً از بیمار می‌خواهد تا روی نوک انگشتان بایستد تا شکل و عملکرد هر پا را در این حالت ارزیابی کند. همچنین در بعضی موارد دستور انجام پرتونگاری (اشعه ایکس)، سی.تی. اسکن (مقطع‌نگاری رایانه‌ای) یا ام.آر. آی. (تصویربردای رزونانس مغناطیسی) یا انجام تصویربرداری حرکتی ( اسکن کف پا ونس ) را می‌دهد.
